maandag 1 oktober 2012

Het lesrooster en de gevolgen voor de docent

Docenten worden aangenomen met een urencontract. Docenten in het MBO hebben bij een full-time baan een contract van 1659 uur. Bij normaal gesproken 40 schoolweken, moet je dus per week 41,5 uur werken, oftewel 8,3 (8 uur en 18 minuten) uur per dag. Dat komt neer op, om 8 uur aanwezig zijn en om ongeveer 17.00 uur naar huis. Dit is kortweg, je urencontract. Goede vrijdag en dergelijke dagen die niet in de vakanties vallen, worden weer gecompenseerd door bijvoorbeeld een paar ouderavonden, open dagen van de school op vrijdagavonden en zaterdagen e.d.

Echter die werkdagen worden door de school al helemaal ingevuld met lesuren. Bij een full-time baan moet je per week zo'n 27 - 29 uren lesgeven (lesuren van 50 minuten). Buiten die lesuren, dus de uren die jij niet ingedeeld bent voor lessen, bepaalt je werkgever ook wat je moet doen. Zo zie je, dat je maar een beperkt aantal uren hebt voor het voorbereiden van de lessen, nakijken van toetsen e.d. Andere tijd moet je besteden aan deskundigheidsbevordering, beheer en klasse management, mentoraat e.d.

Zo zie je dus dat een docent, totaal geen zelfstandige functie is. Over het algemeen wordt je hele dag ingepland en de indeling wordt bepaald door je werkgever.
Het erge is ook, dat je soms moet invallen voor collega's die ziek of afwezig zijn. Op zich niet erg en ook logisch, maar het gaat van jou voorbereidingstijd, nakijktijd, deskundigheidsbevording e.d. af. Zeker, zo na de herfstvakantie, gaan de zieken weer vallen en moeten de docenten die niet ziek zijn, vaak invallen voor anderen.
In de scholen heerst de mentaliteit van de verplichte lesuren, die de overheid stelt en daarvan worden vaak de docenten de dupe. Als jij veel moet invallen, betekent dit, dat jij veel in je eigen tijd moet 'overwerken', die niet uitbetaald wordt.

Daarnaast zijn de directie en/of de leidinggevenden vaak heel argwanend en proberen zij de docenten zo veel mogelijk te controleren en d.m.v. heel kleinerende straffen de docenten te sturen. Echter, vaak wordt er niets of veel te weinig gedaan aan 'rotte appels'. Als een 'rotte appel' lang blijft liggen, worden andere appels ook rot. Als het probleem dan zo groot is, volgen er vaak heel onlogische maatregelen, die totaal niet nodig zijn, als vroegtijdig ingegrepen was geworden.

Een voorbeeld dat ik meegemaakt heb.
In een aantal klassen was het te laat komen en de opkomst vrij laag. Normaal gesproken is dit een taak van de mentor om de studenten daar op aan te spreken. Lukt dat niet, dan gaat de mentor, samen met zijn leidinggevende, een gesprek aan met de student en zijn of haar ouders. Helpt het dan nog niet, dan kan de student aangemeld worden bij de inspecteur van het onderwijs.
Nu bleken enkele mentoren hun werk niet goed te doen, de problemen stapelden zich op, omdat er nooit iets aan gedaan werd door de leiding. Het gevolg was dat de 'goede' docenten het ook niet meer nodig vonden om veel werk te steken in absentie. Het kost echt veel tijd, zeker bij notoire afwezigen.
Er werd door de leiding op een gegeven moment besloten, dat studenten die te laat kwamen of onbekend afwezig waren, de volgende dag het 10de uur (van 17.10 uur tot 18.00 uur) terug moesten komen. Het enige probleem was, dat om op deze studenten te passen, een docent werd ingeroosterd. Ook al was jij een goede mentor, jij moest ook tot 18.00 uur blijven om op studenten te passen, jij wordt dus ook gestraft! Dit betekende voor jou, als docent dus overwerken (zie mijn berekening hierboven).

Ik vind zelf, dat er op scholen heel weinig overleg is over het rooster. Docenten hebben daar weinig of niets over te zeggen. Jij geeft aan hoeveel uur jij werkt, welke vakken je geeft, en dan wordt de rest voor jou 'geregeld'. Het erge is ook, dat per dag je rooster regelmatig kan veranderen door inval voor zieken, uitval door excursies, vergaderingen of andere redenen. Heel ongemakkelijk, zeker als er bijvoorbeeld veel nakijkwerk ligt, dat voor een bepaalde tijd af moet zijn.
Lesgeven vraagt veel concentratie en aandacht. Het is eigenlijk een vorm van toneelspelen. Je weet wat je moet vertellen in de les, je weet dat jij moet improviseren op vragen en opmerkingen van je studenten, maar constant moet jij de draad van je verhaal vasthouden. Na een aantal uren lesgeven, ben je geestelijk erg moe, zeker bij moeilijke, grote klassen. Wordt dan steeds je rooster veranderd, zonder overleg, en moet je steeds tussendoor kijken of er wat verandert, dan is dat zeer storend en nog vermoeiender. Erg vervelend is ook, als jij door een klas attent wordt gemaakt op een lesroosterwijziging, die jij nog niet had gezien en je hebt totaal iets anders ingepland. Ga het maar weer zelf regelen.

Ook is er op een school vaak dicussie over de toedeling van de lokalen. Lopen de studenten door de school of docenten. Ik heb dus scholen gezien, waarbij beiden door de school lopen. Docenten moeten elke lesuur dus verkassen naar een ander lokaal, vaak door een groot gebouw met veel studenten die ook rondlopen. Hun lap-top meenemen, lesboeken e.d. meesjouwen, sleutels van de lokalen hebben, studenten vragen beantwoorden die zij onderweg tegenkomen e.d. Als jij 1 lesuur les hebt, moet je dus elke keer de boel installeren en de-installeren. Effectieve tijd neemt dus zienderogen af , je verliest zo 10 minuten per les. Het gehol van lokaal naar lokaal is zeer storend en zwaar.

Het onderwijs is dus psychisch heel zwaar, soweiso dus het lesgeven, maar ook de gebrekkige organisatie, het gebrek aan overleg en de constante druk van die lesuren. Doordat managers dus niet goed organiseren, worden docenten met veel onnodig extra werk opgezadeld en geestelijk onnodig zwaar belast.

Eigenlijk worden docenten dus op stukloon (hoeveelheid lesuren) bekeken en beoordeeld.

Kies jij hier voor?
Het kan zo veel beter georgansieerd worden!

woensdag 15 augustus 2012

Docent worden, waarom eigenlijk?

Docent worden is tegenwoordig niet erg populair meer, logisch. Nieuwe docenten (maar ook bestaande) hebben het niet makkelijk en een mooie carriere is niet te zien. Daarnaast moet je een "Go-with-the-flow" -mentaliteit hebben en word je meestal slecht begeleid als jij nieuw op een school komt. Ook zijn de interne organisatie en procedures op veel scholen niet op orde of heel onduidelijk en verzand je vaak in een moeras van allerlei gedoe. Daarnaast zijn docenten (bijna) allemaal éénlingen die het beste met het onderwijs voor hebben, maar dan wel op hun manier. Ook de tijd ontbreekt vaak om iemand goed te begeleiden en word jij gelijk voor een klas gezet oftewel ingeroosterd met weinig uitleg. Door trial en error word je vaak wijs en bij fouten is er weinig hulp om dingen op te lossen, of ze worden even snel ad hoc opgelost. Docenten worden geacht geheel zelfstandig allerlei dingen te regelen, die bij een betere interne organsiatie van de school, veel beter, school- of gelijksoortige opleidingen - breed aan gepakt hadden kunnen worden. Daarnaast moet je veel uren maken, buiten het lesgeven om, om je lessen voor te bereiden. Bij de meeste scholen heb je per lesuur maar ongeveer 15 minuten voorbereidingstijd in je normjaartaak. Veel te weinig natuurlijk, ook voor een ervaren docent, die zijn lessen levendig wil houden. Sommige scholen geven een beginnende docent meestal nog geen volledige lestaak, maar door allerlei gedoe, ben jij die 'vrije' lestijd, zo kwijt.
Iedere docent moet maar zijn eigen administratie bij houden, op zijn eigen manier. Je begrijpt dat deze administraties niet op elkaar aansluiten, en als dus een docent weg gaat of langdurig ziek wordt, zal een ander veel moeite hebben met het overnemen, interpreteren van zijn lessen, administratie en gegevens. Meestal begint de bewuste docent gewoon weer helemaal opnieuw, zonde van de tijd. Ook opgeslagen bestanden op de PC van de docent zijn voor niemand te benaderen, zonder contact met en toestemming van de bewuste docent. Afdragen van gegevens, back-ups e.d., worden niet op een gestructureerd wijze georganiseerd.
Projecten, waar je eventueel geacht wordt aan deel te nemen, geven jou alleen maar veel extra werk, maar er wordt geen extra tijd beschikbaar gesteld in de vorm van bijv. minder lesuren. Vaak kan jij er 0,1 fte (of meer, indien nodig) bij krijgen, waardoor je tijdelijk meer verdient, maar wel om komt in het werk. Heel vaak stranden projecten dus door tijdgebrek of slecht project-management. Dat weer frustrerend is voor de deelnemende docenten, die er veel tijd in hebben gestoken.
Vergaderingen zijn geen echte vergaderingen, maar meer mededeel-bijeenkomsten.
De eerste 3 jaar, wordt gezegd, heb jij het heel druk, daarna heb je veel voor niets gedaan, want er wordt een nieuwe methode ingevoerd, of er komen nieuwe richtlijnen vanuit de overheid of schoolleiding. Dan kan het spel van die afgelopen 3 jaar weer helemaal opnieuw beginnen.

Met initiatieven, nieuwe ideeën, positieve opmerkingen etc., wordt vaak heel weinig gedaan, omdat managers daarvoor vaak blind zijn en het alleen maar lastig vinden. De managers zijn over het algemeen niet bepaald people-managers! Al wordt het wel vaak gezegd. Meestal doorgeschoven docente, die meer willen verdienen en geen gedege management-opleiding hebben gevolgd.

Je verdient op zich niet overdreven veel, minder dan HBO-ers of WO-ers in het bedrijfsleven. Je hebt veel vastgestelde vakanties, maar je moet niet vergeten dat men in het bedrijfsleven een contract heeft met vaak evenveel uren per jaar, maar die worden over meedere weken uitgesmeerd. Jij moet jouw uren maken in 40 weken, dat betekent dus veel uren werken in een week (ong. 41,5 uur), waar veel mensen in het bedrijfsleven maar 38 of 36 uur werken. Veel scholen hanteren een verschijningsplicht van 8.00 uur tot 17.00 uur, omdat jij dan bij ziekte van collega's, lesuren kan overnemen. Jij wordt dan dus extra ingeroosterd. Overuren (overwerk) kent men niet in het onderwijs en worden dus niet uitbetaald, laat staan dat er een toeslag van 25% of 50% op zit, voor bijvoorbeeld een open dag op zaterdag.
Jij kan nooit op een ander moment met vakantie, dus altijd tijdens het hoogseizoen, en als jij ziek wordt in de vakantie, krijg jij jouw vakantie-dagen niet terug (bedrijfsleven wel).

Zo zijn er waarschijnlijk nog wel meer dingen te noemen waar een beginnende docent mee te maken krijgt. Om maar niet te spreken over de stage-begeleiding tijdens de docentenopleiding. Daarvan heb ik ook heel schrijnende gevallen gezien. Weinig stages verlopen zoals het hoort. Wat ook weer veel stress en ongemakken voor de student met zich mee brengt.

Dus, al met al, geen leuk vooruitzicht voor een docent. Of je moet je hiervoor kunnen afsluiten en het werken met leerlingen of studenten wel erg leuk vinden.

Succes!

Oh, wat zou ik dit graag veranderen!

woensdag 18 juli 2012

Docent worden en zijn: De opzet van de site

Beste lezers,

Ik heb deze site gemaakt om mijn ongenoegen te laten blijken over het instituut dat onderwijs heet in Nederland. Ik heb met docenten medelijden. Ook diverse andere ondersteunende diensten zijn trouwens niet te benijden. Als opgeleid leerkracht voor het basisonderwijs en 2de graads bevoegd voor diverse vakken, maar carrière gemaakt in de financiële sector, en later weer terug gestapt naar het onderwijs, min of meer uit idealisme, ben ik zeer teleurgesteld in de organisatie van het onderwijs en de gevolgen daarvan.
Al die politici die schreeuwen om meer geld voor de docenten, weten ook eigenlijk niet waar het om gaat. Meer geld voor docenten is leuk en ook wel nodig, het salaris mag best wat hoger, maar een goede organisatie en goede faciliterende managers rondom de docent zijn nog veel belangrijker! Elke cent extra aan het onderwijs verdwijnt vaak in een administratief gedrocht
De docenten zijn het gezicht naar buiten, zijn de directe contacten met de "klanten", zoals de studenten of leerlingen en hun ouders vaak worden genoemd. Belachelijk woord, trouwens, voor binnen het onderwijs, het bewijst maar weer dat men niet weet waar zij mee bezig zijn.
Studenten, leerlingen en docenten zijn de dupe van deze slechte, starre, vaak egoïstische, kleinzerige en ouderwetse organisatie. De organisatie moet draaien om de student en de docenten, niet om de managers.
Veel managers in het onderwijs zijn doorgeschoten leerkrachten en docenten die wat meer willen verdienen. Er zijn er maar weinig die ook daadwerkelijk manager kunnen zijn en worden. De meesten hebben door trial and error geleerd hoe het eventueel kan, 1 soort management stijl. Meerdere managementstijlen kunnen toepassen is noodzakelijk. Docenten zijn hoogopgeleide werknemers die je niet als kleine kinderen kan wegzetten. Op heel veel scholen is er dus ook onenigheid of een slechte verstandhouding tussen leiding, management en de docenten. Diverse managementstijlen kunnen toepassen, kunnen coachen en je richten op je personeel en minder op de inhoud of regelen van flut-dingen, zou het management sieren.

Ik wil dus diverse onderwerpen gaan bespreken op deze website. Hebben jullie, lezers, onderwerpen waarover je wilt praten of waar je wilt dat ik wat over zeg, dan hoor ik dat graag.
Onderwerpen kunnen zijn (in willekeurige volgorde):

  • Leerlingen en studenten
  • Management en stijlen
  • Management en projecten
  • Management en waterdragers
  • Management en docenten
  • Administratieve organisatie
  • Organisatie
  • People-managers
  • Carrière mogelijkheden voor docenten
  • Begeleiding van docenten
  • Verandering in het onderwijs
  • Lesmethodes, nieuwe invoeren, inkopen e.d.
  • ICT op scholen
  • ICT in de klas
  • Collega's
  • Cursussen en opleidingen voor docenten
  • Het lesrooster
  • Hoe zit het nou met al die vakanties van die docenten?
  • Werkdruk
  • ..........
Ik hoor en lees wel van jullie, als er bepaalde onderwerpen zijn die ik moet behandelen. Uiteraard reacties op mijn schrijven hoor ik ook graag. Ik zal de discussie niet schuwen.

Mijn handen jeuken, trouwens, om het allemaal op te lossen.
Als senior-manager, Directie, kan ik heel veel betekenen voor het onderwijs.